انواع اتصالات جوشی
اتصالات جوشی از مهم‌ترین اجزای هر سازه فلزی به شمار می‌روند که وظیفه انتقال بار بین اعضای مختلف را بر عهده دارند. در واقع، اگر جوشکاری
به‌درستی انجام نشود، هیچ‌کدام از ویژگیهای مقاومتی و پایداری سازه محقق نخواهد شد. شناخت انواع اتصالات جوشی، نحوه اجرای آنها و کاربرد
مناسب‌شان در سازه‌های گوناگون، از مباحث اساسی در مهندسی عمران و سازه است.
تعریف اتصال جوشی
اتصال جوشی فرایندی است که در آن دو یا چند قطعه فلزی از طریق ذوب شدن فلز پایه و در برخی موارد فلز پرکننده، به یکدیگر متصل میشوند. این
نوع اتصال عموماً دائمی است و قابلیت تحمل تنش‌ها و نیرو های مختلف را دارد. بسته به نوع اعضا، شرایط اجرایی و نیاز سازه، نوع اتصال جوشی
میتواند متفاوت باشد.
1.اتصال جوشی لب به لب (Butt Weld)
یکی از رایج‌ترین و ساده‌ترین انواع اتصالات جوشی است که در آن دو قطعه فلزی در یک راستا قرار میگیرند و از لبه به هم جوش داده میشوند. این
نوع اتصال برای تیرها، ستون‌ها یا قطعات با مقطع مشابه به‌کار می‌رود.
ویژگی‌ها:
ظاهری صاف و تمیز دارد.
نفوذ جوش در آن معمولاً بالا است.
اجرای آن نیازمند آماده‌سازی دقیق لبه‌هاست.
برای ضخامت‌های بالا، نیاز به پخ‌زدن و چند پاس جوشکاری دارد.
2.اتصال جوشی گوشه‌ای (Fillet Weld)
در این روش، دو قطعه فلزی به‌صورت عمود بر هم یا در زاویه قرار میگیرند و در محل تماس، جوشکاری انجام میشود. این نوع اتصال در ساخت قاب‌ها،
ستون به تیر، مهاربندها و اتصالات رایج بسیار استفاده میشود.
ویژگی‌ها:
نیازی به پخ‌زدن ندارد.
اجرای سریع و آسان دارد.
مقاومت قابل قبولی برای بارهای برشی ایجاد می‌کند.
بیشتر برای اتصالات L یا T شکل به‌کار می‌رود.
3. اتصال سپری یا T شکل
این نوع اتصال زمانی شکل میگیرد که یک عضو به وسط عضو دیگر متصل شود و شکل T ایجاد کند. جوش در این حالت میتواند به‌صورت جوش گوشه‌ای
یا لب به لب اجرا شود. معمولاً برای اتصال تیرهای فرعی به تیرهای اصلی یا ستون به صفحه ستون استفاده میشود.
4. اتصال لب روی لب (Lap Weld)
در این نوع اتصال، دو قطعه فلزی روی یکدیگر قرار میگیرند و لبه‌های آنها جوش میخورند. کاربرد این نوع اتصال معمولاً در سازه‌های سبک یا برای تعمیر
و تقویت اجزای موجود است.
نکات:
برای انتقال بارهای فشاری مناسب است.
در برابر بارهای کششی یا خمشی مقاومت کمتری دارد.
اگر به‌درستی اجرا نشود، ممکن است محل تمرکز تنش ایجاد شود.
5. اتصال زاویه‌دار
در این اتصال، قطعات در زاویه مشخصی(غیر از ۹۰ درجه)نسبت به هم قرار میگیرند.جوشکاری در این حالت نیاز به دقت بالا در تنظیم زاویه و کنترل تغییر
شکل دارد. معمولاً در سازه‌هایی با فرم‌های خاص یا در اجزای صنعتی استفاده میشود.
6. اتصال با جوش نقطه‌ای (Spot Weld)
نوعی جوش است که عمدتاً برای ورق‌های نازک به‌کار می‌رود و با اعمال فشار و حرارت در یک نقطه، دو قطعه را به‌هم متصل می‌کند. این روش بیشتر
در صنایع خودروسازی یا سازه‌های سبک کاربرد دارد و در اسکلت‌های سنگین ساختمانی متداول نیست.
ملاحظات اجرایی اتصالات جوشی
۱. کنترل کیفیت:
صرف‌نظر از نوع اتصال، کیفیت جوش باید با روش‌های بازرسی مانند تست چشمی، التراسونیک یا رادیوگرافی بررسی شود تا از وجود ترک، نفوذ ناقص
یا حفره اطمینان حاصل شود.
۲. انتخاب الکترود مناسب:
نوع جوشکاری (مثلاً SMAW یا MIG) و انتخاب صحیح الکترود بر اساس نوع فولاد و شرایط اجرا بسیار مهم است.
۳. رعایت ضخامت جوش:
ضخامت یا اندازه گلوی جوش باید طبق محاسبات سازه‌ای و مطابق آیین‌نامه‌ها باشد، زیرا جوش ضعیف یا بیش از حد میتواند منجر به مشکلات سازه‌ای
یا ترک شود.
۴. کنترل تغییر شکل‌ها:
در برخی از انواع اتصال، به‌خصوص لب به لب یا T شکل، انقباض حرارتی ناشی از سرد شدن جوش ممکن است منجر به تغییر شکل قطعه شود. استفاده
از شاسی مناسب، tack-weld و جوشکاری متقارن میتواند این مشکل را کاهش دهد.
مقایسه انواع اتصالات از نظر عملکرد
هر نوع اتصال جوشی، مزایا و معایب خاص خود را دارد و بسته به موقعیت سازه‌ای، نوع بار وارد بر اتصال (برشی، خمشی، کششی یا فشاری) و امکان
اجرای دقیق، باید مناسب‌ترین نوع انتخاب شود. به‌عنوان مثال، برای تحمل بارهای کششی بالا، اتصال لب به لب با نفوذ کامل گزینه مناسبی است، در
حالی که برای اتصال سریع در سازه‌های معمولی، جوش گوشه‌ای کافی خواهد بود.
اتصالات جوشی نقش حیاتی در انتقال بار و تضمین پایداری سازه‌های فلزی دارند. شناخت دقیق انواع اتصال، روش اجرای صحیح و رعایت اصول فنی، نه
تنها باعث افزایش ایمنی و دوام سازه میشود، بلکه از هزینه‌های ناشی از تعمیر یا خرابی در آینده نیز جلوگیری می‌کند. مهندسان ، مجریان و بازرسان
پروژه باید با دیدی جامع و علمی به طراحی و اجرای این اتصالات بپردازند تا سازه‌ای ایمن، بادوام و مطابق با استانداردهای روز حاصل شود.
برای مشاوره و خریدبا ما درارتباط باشید.