اسکلت فلزی یا بتنی
یکی از تصمیمات مهم در شروع هر پروژه ساختمانی، انتخاب نوع اسکلت سازه است. در اغلب پروژه ها، دو گزینه اصلی پیش روی طراحان و کارفرمایان
قرار دارد: اسکلت فلزی یا اسکلت بتنی. هر یک از این دو نوع اسکلت، ویژگی ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند که انتخاب بین آن ها را به یک تصمیم
تخصصی و چندبُعدی تبدیل میکند. در این مقاله به بررسی و مقایسه این دو نوع اسکلت میپردازیم تا انتخاب مناسب‌تری بر اساس شرایط پروژه داشته
باشیم.
تعریف کلی اسکلت فلزی و بتنی
اسکلت فلزی سازه‌ای است که اعضای باربر آن مانند ستون ها، تیر ها و بادبندها از فولاد ساخته شده‌اند. فولاد در کارخانه تولید شده و سپس در محل
پروژه مونتاژ یا جوش داده میشود.در مقابل، اسکلت بتنی از بتن مسلح تشکیل شده که شامل بتن به عنوان ماده‌ی فشاری و میلگرد به‌عنوان آرماتور
کششی است. اجزای آن در محل پروژه قالب‌گیری، آرماتوربندی و بتن‌ریزی می‌شوند.
سرعت اجرا
در مقایسه با اسکلت بتنی، اسکلت فلزی سرعت اجرای بالاتری دارد. چرا که قطعات فولادی پیش‌ساخته‌اند و در کارخانه آماده می‌شوند. نصب آن‌ها با
جرثقیل و ابزار مکانیکی انجام میشود و درمدت زمان کوتاهی میتوان اسکلت را کامل کرد.در اسکلت بتنی،فرایندهایی مانند قالب‌بندی،بستن آرماتورها،
بتن‌ریزی و عمل‌آوری بتن زمان‌بر هستند. این مسئله ممکن است در پروژه‌هایی که محدودیت زمانی دارند یک عامل تعیین‌کننده باشد.
مقاومت سازه‌ای و رفتار در برابر زلزله
هر دو نوع اسکلت می‌توانند مقاوم و ایمن طراحی شوند، اما رفتار آن‌ها در برابر زلزله کمی متفاوت است. اسکلت فلزی به دلیل وزن کمتر و انعطاف‌پذیری
بالا، عملکرد مناسبی در برابر زلزله دارد. سازه‌های فولادی قادرند تغییر شکل‌های بیشتری را بدون شکست تحمل کنند.در حالیکه اسکلت بتنی سنگین‌تر
است و انرژی زلزله بیشتری به آن وارد میشود، اما اگر طراحی آن اصولی باشد، با سیستم‌هایی مانند قاب خمشی یا دیوار برشی، میتوان مقاومت کافی
در برابر زلزله فراهم کرد.
هزینه ساخت
هزینه یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری بین این دو نوع اسکلت است. در حالت کلی، اسکلت بتنی در ایران ارزان‌تر از اسکلت فلزی است. زیرا قیمت
فولاد در مقایسه با مصالح پایه سیمانی معمولاً بالاتر است. از طرفی، نیروی انسانی متخصص در اجرای اسکلت بتنی بیشتر در دسترس است.با این
حال، در پروژه‌هایی با ارتفاع زیاد یا دهانه‌های بلند، ممکن است اسکلت فلزی اقتصادی‌تر شود، چرا که وزن کمتر آن منجر به کاهش حجم فونداسیون و
دیگر هزینه‌ها خواهد شد.
کیفیت اجرا و دقت ساخت
در اسکلت فلزی، قطعات در کارخانه تحت کنترل کیفی دقیق ساخته می‌شوند. بنابراین کیفیت ساخت و دقت ابعادی بالاتر است. اما اجرای جوشکاری
یا اتصالات پیچ و مهره‌ای در محل پروژه نیاز به مهارت دارد. در اسکلت بتنی ، چون کار کاملاً در محل پروژه انجام میشود ، کیفیت آن وابسته به مهارت
کارگران، شرایط محیطی و نظارت مهندسی است. بنابراین احتمال خطا یا ضعف اجرایی بیشتر خواهد بود.
نگهداری و دوام
فولاد در برابر رطوبت و خوردگی حساس است. بنابراین اسکلت فلزی نیاز به پوشش‌های ضدزنگ، رنگ‌آمیزی دوره‌ای یا حتی پوشش‌های ضدحریق دارد.
در مقابل، بتن مقاومت خوبی در برابر رطوبت دارد و در صورت اجرای صحیح، نیاز به نگهداری خاصی ندارد. البته در مناطق با شرایط خورنده (مثل مناطق
ساحلی)، بتن نیز ممکن است دچار ترک و نفوذ یون‌های مخرب شود که نیاز به مراقبت و طراحی دقیق دارد.
انعطاف‌پذیری معماری و توسعه آینده
اسکلت فلزی به دلیل سبکی و قابلیت نصب سریع، امکان توسعه، بازسازی یا افزایش طبقات در آینده را راحت‌تر فراهم میکند . تغییرات در اسکلت بتنی
معمولاً دشوارتر، پرهزینه‌تر و گاهی غیرممکن است.از نظر معماری، دهانه‌های بازتر و بدون ستون میانی در اسکلت فلزی راحت‌تر قابل اجراست،خصوصاً
در پروژه‌های تجاری یا سالن‌های چندمنظوره.
انتخاب بین اسکلت فلزی و بتنی یک تصمیم ساده نیست و به عوامل زیادی بستگی دارد. به‌طور خلاصه:
اگر سرعت، وزن سبک ، توسعه‌پذیری و دقت اجرا برایتان مهم است، اسکلت فلزی گزینه مناسبی است. اگر هزینه کمتر ، در دسترس بودن مصالح و
مقاومت مناسب در برابر شرایط محیطی اولویت دارد،اسکلت بتنی انتخاب بهتری خواهد بود.در نهایت،بهترین راهکار این است که بر اساس شرایط فنی،
بودجه، موقعیت پروژه و نظر مهندسین طراح، تصمیم‌گیری نهایی انجام شود. ترکیب نظرات
مهندس سازه، معمار، کارفرما و ناظر پروژه می‌تواند منجر به انتخاب بهینه و پایدار گردد.
برای مشاوره و خرید با ما در ارتباط باشید.
